Osmanlı Devleti'nin Kuruluş, Yükseliş, Duraklama ve Dağılma Dönemi - EfendiBlog

*Yazıyı büyütmek için CTRL + maus tekerini oynat.

Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu ve Çöküşü Hakkında Bilgiler. Hepsi Karmadır. Sadece Bizim Blogumuzdadır. Bizde Çalıntı Olmaz.

                   Osmanlı Devletinin Kuruluş Dönemi
                                                                                         1299 - 1451

Kısaca Osmanlı Devletinin Kuruluşu

Osmanlı Devletinin Kuruluşu (1299)

Kayı boyuna ait Ertuğrul Gazi yönetimindeki aşiret Anadolu Selçukluları zamanında Ankara dolaylarına yerleştirilmişlerdi. Sonraki süreçte Osman Bey idaresindeki kayı Türkleri Eskişehir ve Söğüt çevresine yerleştiler.
Osman Gazi Karacahisar İnegöl Yenişehir ve Bilecik yörelerini fethedince çevredeki Bizans tekfurları ordu kurdular Bu ordu, Osman Gazi idaresindeki birlikler tarafından Koyunhisar (Bafeon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1302). Böylece Osmanlılar ilk zaferlerini kazandılar.

Orhan Gazi Dönemi (1324-1362)

1.Bursa fethedildi ve başkent yapıldı.
2.İznik'in fethine girişildi. Bunu önlemek isteyen Bizans kralının kurduğu ordu Maltepe (Pelekonon) Savaşında yenilgiye uğratıldı (1329). Böylece Osmanlılar, Bizans devletiyle doğrudan yaptıkları bu savaşı kazandılar. Savaştan sonra İznik başkent yapıldı.
3.Bizansta taht kavgasına giren Kantakuze'ne yardım edildi. Bu yardım karşılığında Geliboludaki Çimpe Kalesi kazanıldı. Gelibolunun fethine girişildi. Kazanılan Tekirdağ dolaylarına Anadolu'dan getirilen Türkler yerleştirildi.
4.Karesi Beyilğine son verildi. Rumeliye geçiş yolu Çimpe kalesiyle birlikte açılmış oldu.
5.Divan teşkilâtı kuruldu. Yaya ve Müsellem (atlı) askerlerden ilk düzenli ordu kuruldu. Böylece beylikten devlete geçiş sağlandı.

I. Murat Dönemi (1362-1389)

1.Karamanlıların kışkırtması nedeniyle Ankara'yı idrelerine alan Ahiler'den Ankara geri alındı.
2.Rumeli'de yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı. Bundan sonra Edirne fethedildi (1363)
3.Papalık Edirne'nin fethine tepki olarak propoganda yaptı Bunun sonucu Balkanlı uluslar Haçlı Ordusu kurdular. Haçlılar Sırpsındığı Savaşında yenilgiye uğratıldı (1364).
4.Sırpların kurduğu haçlı ordusu Çirmen Savaşında yenilgiye uğratıldı. (1371)
5.Hamitoğulları Beyliğinden Toprak satın alındı.
6.Karamanlılar, Osmanlıların Anadoluya yönelmesine karşı çıktılar Osmanlıların yaptıkları savaşla karamanlılara üstünlüklerini kabul ettirdiler.
7.Balkanlarda bir Osmanlı akıncı birliği Ploşnik Savaşında yenilgiye uğratıldı. Bundan yararlanan Sırplar Osmanlıları Balkanlardan atmak için birleşik Haçlı ordusu kurdular. I. Murat, bu haçlı ordusunu I. Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1389) Ancak Savaş sonunda I. Murat bir Sırplının saldırısıyla öldü.

Yıldırım Beyazıt Dönemi (1389-1402)

1.I. Murat'ın kararı üzerine hükümdar oldu. Taht kavgasına gireceğinden şüphelendiği kardeşi Yakup'u öldürttü.
2.Karamanlılar dahil Batı Anadolu'daki beyliklere son verdi. Böylece büyük ölçüde siyasi birliği sağladı.
3.İstanbul'u ilk kez kuşattı. Bunun üzerine Batı Avrupa uluslarının katılımıyla büyük bir Haçlı ordusu kuruldu. Yıldırım Beyazıt bu orduyu Niğbolu Savaşında yendi (1396).
4.Yıldırım Beyazıt Bizans'ı ikinci kez kuşattı. Karadenizden Bizans'a gelecek yardımları önlemek için Anadolu Hisarını (Güzelce Hisarı) yaptırdı. Kuşatma sürerken Doğu Anadolu'da Timur tehlikesi belirdi. Bunun üzerine Bizans'la anlaşma yapılarak kuşatma kaldırıldı. Bu anlaşmaya göre:
a)Bizans yıllık vergi verecek.
b)İstanbulda bir müslüman Mahallesi kurulacak
c)Haliç'e bir Osmanlı birliği yerleştirilecek.

Ankara Savaşı (1402)

Nedenleri
1.Timur'a topraklarını kaptıran Karakoyunlu ve Celayir hükümdarlarının Osmanlı Devleti'ne sığınmaları Timur'un bunları kendisine teslim edilmesini istemesi.
2.Yıldırım Beyazıt'ın, beyliklerine son verdiği Anadolu beylerinin Timur'dan yardım istemeleri.
3.Timur'un, kendi üstünlüğünün tanınmasını istemesi.
Ankara Savaşını Timur kazandı.

Sonuçlar
1.Anadolu'da siyasi birlik bozuldu. Bu durum savaşın en önemli sonucudur. Çünkü beylikler yeniden kurulmuştur.
2.Yıldırım Beyazıt öldü ve oğulları arasında taht kavgaları başladı.
3.Yıldırımın oğulları arasındaki taht kavgası döneminde (fetret devrinde) devlet dağılma tehlikesi geçirdi. 11yıl süren bu kavgayı Çelebi Mehmet kazanmıştır.

Çelebi Mehmet Dönemi (1413-1421)

1.Bozulan devlet kurumlarını yeniden sağlamlaştırdı. Anadolu'da otoriteyi yeniden sağladı. Böylece devleti dağılmaktan kurtardı. Bu çalışmalarından dolayı Çelebi Mehmet devletin ikinci kurucusu sayılmıştır.
2.Ege denizinde Venediklilere ait Adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu. Bundan dolayı Venediklilerle ilk büyük deniz savaşı yapıldı. Osmanlının deniz gücü zayıftı. Osmanlılar yenildi. Bizans'ın araya girmesiyle anlaşma yapıldı.
3.Fetret dönemindeki siyasi ve sosyal sorunları gerekçe gösteren Şeyh Bedrettin isyan çıkardı. Rumelide çıkan bu isyan bastırıldı. (1420)
4.Timur'un Semerkant'a götürdüğü Mustafa Çelebi geri dönerek taht kavgasına girdi. Mücadeleyi kaybedince Bizans'a sığındı. Bu kişinin gerçek Şehzade Mustafa Çelebi olmadığı iddia edildi. Bundan dolayı bu olaya "Düzmece Mustafa Olayı" denilmiştir.

II. Murat Dönemi (1421-1451)

1.Bizans Devleti Mustafa Çelebi'nin başlattığı taht kavgasını yeniden destekledi. II. Murat bu mücadeleyi kazandı. Mustafa Çelebi öldürüldü.
2.Karaman ve Germiyan Beyleri Osmanlının otoritesini sarsmak için II. Muratın kardeşi Şehzade Mustafa'yı taht kavgasına sürüklediler. II. Murat bu mücadeleyi kazandı.
3.Osmanlı orduları Balkanlarda Macarlarla yaptıkları savaşları kaybettiler. Bunun üzerine II. Murat barış istedi. Macarlarla Edirne Segedin Anlaşması imzalandı (1444). Anlaşmaya göre
a)10 yıl savaş olmayacak.
b)Tuna sınır sayılacak.
4.II. Murat iktidarı küçük yaştaki II. Mehmete bıraktı. Ancak devlet adamları arasında sorunlar çıktı. Macarlar anlaşmayı bozdular. II. Murat yeniden padişahlığa geldi. Macarlar Varna Savaşında yenilgiye uğratıldı (1444).
5.II. Murat iktidarı tekrar bıraktı. Yine aynı sorunlar çıktı. II. Murat tekrar padişahlığa geldi. Macarların yönetimindeki haçlı ordusunu II. Kosova Savaşında yenilgiye uğrattı (1448). Balkanlı uluslar bir daha saldırı düzenlemediler. Böylece Osmanlıların Balkanlara yerleşmesi kesinleşmiştir

Kaynak: http://www.harbiforum.org/osmanli/138579-osmanli-devletinin-kurulusu-ozet.html#ixzz2PECoDruO

                                             Osmanlı Yükselme Dönemi

                                                                                              1453-1579

a)II. MEHMET (FATİH SULTAN MEHMET) (1451-1481) 

Siyasi Olayları: 


II. Mehmet döneminin en önemli olay 1453 İSTANBUL’UN FETHİdir.

a)İSTANBUL’UN FETHİ:

Sebepleri: 
1.Osmanlı’nın Anadolu ve Rumeli’deki topraklarının arasında bütünlüğün sağlanmak istenmesi.
2.İstanbul’un coğrafi konumu ve ticaret merkezi olması
İSTANBUL:
Tüm uluslar ve devletler bu kenti almak için uğraşmıştır. Ancak birçok ulus kuşatsa da alınamadı. Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi padişahlarından olan Yıldırım Beyazıt ve Mehmet Çelebi bunlara örnektir.

3.Avrupa’da ilerleyebilmek için Rumeli’ye asker sevkıyatının zorlaşması.
4.Avrupalıları sürekli Osmanlı’ya karşı kışkırtan ve iç işlerine karışan Bizans devletini yok etmek.
5.Hz. Muhammed’in İstanbul’u fethedecek kişiyi övmesi.(hadis-i şerif-i)
6.Boğazları ele geçirmek.

*FETİHİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
1.Bizans’ın eski gücünün olmaması.
2.Bizans’ta taht mücadelelinin yaşanması
3.Bizans’ta mezhep çatışmalarının yaşanması.
4.Osmanlı ordusunun ve donanmasının güçlenmesi.

*FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR:

1.Yeniçeri Ocağına düzen verildi.
2.K.deniz’den gelecek yardımı önlemek için RUMELİ HİSARI yaptırıldı.
3.Donanma güçlendi.(400 parçalık donanma hazırlandı.)
4.Şahı adı verilen büyük toplar yaptırıldı.
5.Bazı kaleler alındı.

-Hazırlıklar 6 NİSAN 1453’TE tamamlandı.-

Sonuç:BAŞARILI. 

*TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Anadolu ve Rumeli’deki toprakların bütünlüğü sağlandı.
2.Balkan fetihlerinde engel ortadan kalktı.
3.Başkent Edirne’den İstanbul’a taşındı.
4.Bu olaydan sonra II. Mehmet’e fetheden anlamına gelen “fatih” unvanı verildi.
5.Osmanlı devleti yükselme dönemine girdi.
6.Boğaz ticareti, deniz ticareti gelişti.
7.coğrafi keşifler hızlandı.
8.Osmanlı’nın İslam dünyasındaki itibarı arttı.
9.Osmanlı imparatorluk karakteri kazandı.
10.Ticaret yollarından önemli bir merkeze sahip oldu.

DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI:
1.Bizans (Doğu Roma) yıkıldı.
2.Orta çağ kapandı. Yeniçağ başladı.
3.İstanbul’dan İtalya ya kaçan Bizanslı bilginler orada Rönesanssı başlattılar.
NOT: Rönesans: Edebiyat, sanat, bilim ve düşünce alanındaki gelişmeler.
4.Deniz ticaretinin Osmanlı’ya geçmesiyle Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar. Bu olay da coğrafi keşiflerin başlamasına zemin hazırladı.
5.Fatih, patrikhanelerin açık kalmasını emretti.(Ortodoksların koruyuculuğunu üslenmiştir.)Fatih, böylece başka dinlere saygı gösterdiğini de ortaya koyar. Aynı zamanda bununla birlikte haçlı birliğini de bozmak istiyordu.

FATİH DÖNEMİNDE YAPILAN DİĞER FETİHLER:

BATIDAKİ GELİŞMELER:
1.Belgrat hariç Sırbistan alındı.(1459)
2.Eflak ve Boğdan alındı.(1462)
3.Arnavutluk fethedildi
4.Mora alındı. 

ANADOLU’DAKİ GELİŞMELER:
1.1459’da Cenevizlilerden Amasra alındı.
2.1460’da Kastamonu ve Sinop alındı.
3.1461 Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi.
Önemi:K.DENİZ’İN Anadolu yakasında tam bir egemenlik kurdu.
4.Karamanoğullarına son verildi.

5.1473 OTLUKBELİ SAVAŞI AKKOYUNLAR ile yapıldı.

Sebepler:
1.Akkoyunlu,Karamanoğulları’nın iç işlerine karışması.
2.Trabzon Rum kralını korumaları Akkoyunluların.

Önemi: DOĞU ANADOLU’NUN güvenliği sağlandı.
Sonuç: Akkoyunlular yıkılma sürecine girdi. 

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER:

1.İtalya’da Otranto allındı.(Güney İtalya’da önemli bir üs)
2.Arnavutluk’un fethine engel olmak için Venedik’in başlattığı savaş 1463-1479 arası devam etti.Bu savaş sonucu İMROZ,TAŞOZ,MİDİLLİ,LİMNİ,EĞRİBOZ,SEMADİ REK adaları Venedik’ten alındı.
4.Rodos kuşatıldı. Ancak alınamadı.
5.Osmanlı Devleti’nin Venedik deniz ticaretine darbe vurması üzerine Venedik Osmanlı savaşları başlamıştır.
Savaşlar sonucunda yapılan ant. göre Osmanlı Venedik’e kapitülasyonlar vermiştir. Bu sayede OSM.:

a.Ticari kazanç elde etmiştir.
b.Haçlı birliğini önlemiştir.

ÖNEMİ: Osmanlı ilk defa bir Avrupa devletine kapitülasyonlar vermiştir.

OSM.-MEMLÜK İLİŞKİLERİ:
Mısır’da ki kurulan bu devlet:
1.Hicaz suyollarını meselesi.(Bu yolların onarımı dini itibarı arttıracaktı.)
2.Memlükler’in Dulkadiroğulları beyliğinin içişlerine karışması.

SONUÇ: Savaş yok.


Fatih Döneminde Diğer Gelişmeler: 
*Örfi hukuka dayanan kanunname hazırlandı. (Egemenliği Osmanlı ailesinin nasıl kullanacağını belirlemiştir. Kızlara egemenlik hakkı verilmedi. Kardeş katli uygulamasını getirdi. Merkezi otoriteyi güçlendirdi.) 
*Divan örgütü geliştirildi.(Kazasker ve Defterdar sayısı ikiye çıkarıldı. Divana sadrazamın başkanlık yapması usulü getirildi. Vezir sayısı 6ya çıktı. 
*Şehzadelerin sancağa çıkması resmileştirildi. 
*Enderun genişletildi. Sahn-ı Seman medresesini kurdu. 
*İlk altın parayı bastırdı. 
**Ticaret yollarını denetlemek için: İstanbul, Trabzon, Kırım, Ege ve Yunan adaları 
**Anadolu’nun siyasal birliğini sağlamak için: Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli 
**Doğu ve Batı Roma İmp. miras olarak: İstanbul, Trabzon, Mora, Otranto 

Fatih dönemindeki fetihlere ve seferlere bakılınca, belirgin amaçlar görülür: 
Ticaret yollarının denetimini sağlamak (İstanbul, Sinop, Amasra, Trabzon, Kırım, Ege adaları) 
.Anadolu'nun siyasal birliğini sağlamak (Amasra, Sinop, Trabzon, Karaman, Otlukbeli seferleri) 
Doğu Roma ve Batı Roma imparatorluklarının mirasına sahip olarak büyük bir Akdeniz imparatorluğu kurmak (İstanbul, Trabzon, Mora Rum despotlukları, Otranto)

Fatih aydın bir padişahtır. Sanatçılara ve bilginlere büyük değer vermiştir. İtalyan ressam Centile Bellini'ye kendi portresini çizdirmiş, İstanbul’la ilgili tablolar yap¬tırmıştır. 
Bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin temeli sayılan ilk yüksek okul olarak "Sahn-ı Seman'' medresesini açtır¬mış, ilk altın parayı bastırmıştır. Devletin düzenli işlemesi için Osmanlı Devleti'nin anayasası niteliğinde olan "Ka¬nunname(Fatih Kanunnamesi)''yi çıkarmıştır. 




b)II.BEYAZID (1482-1512)
Siyasi olayları:

Cem Sultan olayı bir iç sorun olarak başlamış dış sorun olarak devam etmiştir. Bu olay nedeniyle içeride Devşirmeler, Türkmenler ile iktidar mücadelesine girişmişler bu mücadeleyi devşirmeler kazanmıştır. Türkmenler yönetimdeki etkinliklerini kaybetmeye başlamıştır. 
*İspanya’da zulme uğrayan Müslüman ve Yahudileri Osmanlı topraklarına getirmiştir. 
Askerin desteğiyle tahta çıkan Bayezid’e karşı kardeşi Cem de Bursa'ya gelerek adına hutbe okuttu, para bas¬tırdı. Devletin paylaşılması Anadolu'nun kendisine veril¬mesi önerisi Bayezit tarafından kabul edilmedi. Bayezid’e bağlı kuvvetlere yenilen Cem, Mısır’a kaçtı. 

Karaman oğullarının çağrısından cesaretlenerek yeniden Anadolu'ya geldiyse de yine yenilerek Rodos Şövalyeleri'ne Sığındı. Cem şövalyelerin yardımıyla Ru¬meli'ye geçerek saltanat mücadelesine devam etmek istiyordu. Bayezit şövalyelere para vererek Cem'in Av¬rupa'ya götürülmesini sağladı. Böylece Rodos şövalyeleri taht kavgasından yararlanmışlardır. 

Cem yıllarca Avrupa'da şatodan şatoya gezdirildi. Kralların ve Papa'nın kendisinden İslam dünyası ve Osmanlı Devleti aleyhine yararlanmak isteklerine karşı geldi. II. Bayezit Cem'in yaşamasından kaygı duyduğun¬dan Papa'ya para vererek Cem'in zehirlenerek öldürül¬mesini sağladı. 

NOT: II. Beyazıd savaştan hoşlanmayan, okumaya ve iba¬dete düşkün bir padişahtır. Kendisine "Sofu Beyazıd'' de denilir, Devlet işlerine ilgisizliği nedeniyle bu dönemde Osmanlı Devleti'nin genişlemesi durmuştur denilebilir. II. Beyazıt zamanı "Yükselme dönemi içinde durgunluk dönemi''olarak adlandırılmıştır. Aynı zamanda padişahlığı boyunca cem sultan olayı ile ilgilendiği için:
Sönük geçen bir dönemdir. 
OSMANLI-MEMLÜK İLİŞKİLERİ:
İlişkilerin bozulma sebepleri:
1.Memlükler’in Cem Sultan’ı korumaları.
2. Dulkadiroğulları beyliklerinin iç işlerine karışması.
3.Ramazanoğullarını egemenlikleri altına almak istemesi.
4.Hindistan’dan gelen hediyelere Memlükler’in el koyması.
SONUÇ: Savaşlar sonuçsuz kaldı.
OSMANLI-VENEDİK İLİŞKİLERİ:
Cem Sultan 
Fatih döneminde Venedik’e ayrıcalıklar tanınsa 
Venedik Mora’yı Osmanlı’ya karşı kışkırtmaya başlamış ve bu yüzden iki devlet arasında savaş başlamıştır. Venedik savaşı kaybetmiş ve bunun sonucunda 
MODON, KORON,İNEBAHTI,NAVARİN alınmış ve Venedik Mora’dan çıkarılmıştır.

OSMANLI-İRAN (SAFEVİ) İLİŞKİLERİ:
İran Devletinin hükümdarı olan Şah İsmail Anadolu’da Şiiliği yaymak istemesi üzerine iki devlet ilişkileri bozulmuştur. İran,
Anadolu’daki Şiilerle bağlantı kurmak için propagandacılar gönderdi. Bunlardan Şahkulu bir ayaklanma çıkarmıştır.Çıkan ayaklanma güçlükle bastırılmıştır.

II. Beyazıd’ın gelişen Şİİ tehlikesi karşısında pasif bir politika izlediği için oğlu YAVUZ SULTAN SELİM yeniçerilerin desteği ile başa geçmiştir.




c) YAVUZ SULTAN SELİM (1512-1520)
OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ:
ÇALDIRAN SAVAŞI
SEBEBİ:Şah İsmail’in Anadolu’da Şiiliği yaymak istemesi.
SONUÇLARI:
1.Tebriz alındı.Doğu Anadolu Osmanlı denetimine girdi.
2.İran geçici olarak saf dışı edildi.
3.Ayrıca Yavuz savaş dönüşü Maraş’taki Dulkadiroğulları ile TURNADAĞ SAVAŞInı yaparak Osmanlı Devletinin topraklarına kattı.

ÖNEMİ:Bu beyliğin alınmasıyla Türk siyasi birliği KESİN olarak sağlandı.

MISIR SEFERLERİ (1517)
SEBEPLERİ:
1.Osmanlıların Dulkadiroğluları Beyliğini alması.
2.Fatih, zamanında başlayan anlaşmazlıkları.
3.Memlukların Safevi devletlerinin Osmanlı’ya karşı ittifak kurması.
4.Hicaz yollarını almak istenmesi.
5.Safevi devletinin üzerine gönderilen Osmanlı ordusuna Memlukların Suriye’den izin vermemesi.

1516 MERCİDANİ SAVAŞI-SURİYE VE FİLİSTİN
1517 RİDANİYE SAVAŞI-MISIR ALINDI.

SONUÇLARI:
1.Memluk Devleti yıkıldı.
2.Halifelik unvanı Osmanlıya geçti. Devlet teokratik nitelik kazandı.
3.Baharat yolu Osmanlı denetimine geçti.
4.Kıbrıs için Venediklilerin Memluklara verdiği vergiyi Osmanlı Devletine vermeye başlamıştır.
5.Mısır hazinesi Osmanlı’ya geçti.
6.Kutsal emanetler İstanbul’a getirildi.

NOT: Coğrafi keşiflerle Akdeniz ticareti önemini kaybettiği için Baharat Yolu Osmanlı’ya bir kazanç sağlayamadı.

d) I.SÜLEYMAN (KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN) (1520-1566)

Kanuni Sultan Süleyman OSM. Devletinin başında en uzun süre kalan padişahtır. Onun döneminde:
*Suriye’de Canberdi Gazeli 
*Mısır’da Ahmet Paşa
*Yozgat’ta Baba Zünnun
*Karaman, Maraş yöresinde Kalender Çelebi isyanları çıkmış. Ancak kolaylıkla bastırılmıştır.(Bu dönem devletin zirvede olduğu bir dönemdir.) 

BATIDAKİ GELİŞMELER
BELGRAD’IN FETHİ : (1521)
SEBEPLER:
*Osmanlı için Avrupa’ya yapılacak olan seferler için bir üs durumunda olacaktı.
*Osmanlı için Avrupa’ya açılan kapı durumundadır.
Bu sebeple Belgrad fethedildi.

MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI: (1526) OSM.X MACARLAR
SEBEP:*Osmanlı’nın Belgrad’ı alması.
*Şarlken’e esir düşen Fransız kralının Kanuni’den yardım istemesi.
SONUÇ: Osmanlı kazandı. Macaristan Osmanlı denetimine girdi. Ancak Kanuni tampon bölge oluşturmak amacıyla Macaristan’ı Osmanlı Devleti’ne katmayıp bağlı krallık haline getirdi.

I.VİYANA KUŞATMASI (1529):
SEBEP: Avusturya’nın Şarklken (Almanya kralı)den destek alarak Budin’in iç işlerine karışması. Kanuni bunun üzerine sefere çıkması.
SONUÇ: Viyana kuşatılmasına rağmen Viyana’nın güçlü savunması karşısında yenik düştü. Ve ağır kış şartları nedeniyle.

AVUSTURYA-ALMANYA SEFERİ (1533)
SEBEP:Yine Avusturya kralının Budin’e saldırması üzerine Kanuni sefere çıkıyor ve başarılı bir savaş yaparak Avusturya’yı ant. istemek zorunda bırakıyor. 

İSTANBUL ANTLAŞMASI (1533)
ANT. göre Avusturya arşüdikası Osmanlı sadrazamına denk sayılacaktı.
ÖNEMİ:Bu ant. ile Avusturya Osmanlı’nın siyasi üstünlünü kabul etmiştir.

OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ:
Şarlken’e esir düşen Fransa kralının Osmanlı’dan yardım istemesiyle ilişkiler bozulur.
Ayrıca Fransa’ya kapitülasyonlar vermiştir. Kanuni’nin böyle bir politika izlemesindeki amaçlar:
1.Kanuni’nin Fransa’yı kendi tarafına çekip Hristiyan birliğini parçalamak istenmesi. (SİYASİ)
2.Coğrafi keşifler sonucunda önemini yitiren Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak istemesi.(EKO.) 

NOT: Bu kapitülasyonlar iki hükümdar sağ kalana kadar sürecekti. Bu da Kanuni’nin ileri görüşlüğünü gösterir. 

OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ

SEBEP: Sınır anlaşmazlıları, sınırdaki bazı beyler ve emirlerin Osmanlıya veya İran’a sığınarak iki devletin arasını açmaları.
SONUÇ: Kanuni İran’a 3 sefer düzenleyip BAĞĞDAT,VAN,TEBRİZ,AZERBEYCAN,ERİBAN,,NAHCİVA N’I alması üzerine İran antlaşma istemek zorunda kaldı.Yapılan AMASYA ANTLAŞMASI ile BAĞDAT,DOĞU ANADDOLU VE AZERBEYCAN Osmanlılarda kaldı.
ÖNEMİ: Osmanlı’nın İran’la yaptığı İLK RESMİ (YAZILI) ANTLAŞMADIR.

DENİZLERDEKİ GELİŞMELER

PREVEZE DENİZ SAVAŞI (1538)
OSMANLI X HAÇLILAR

SEBEP: *Osmanlının denizlerde güçlenmesi
*Osmanlının Akdeniz ticaretini güvenlik altına almak istemesi.
SONUÇ: Akdeniz bir Türk gölü haline geldi.

NOT: Barboros Hayrettin Paşa’nın Osmanlı himayesine girmesiyle CEZAYİR Osmanlı devletine katıldı.
Trablusgarp Turgut Reis tarafından ele geçirilmiştir.

HİNT DENİZ SEFERLERİ:
SEBEPLERİ:
1.Portekizlileri bölgeden çıkarmak.
2.Bölgedeki bazı Müslüman tüccarların Kanuni’den yardım istemesi.(Müslüman tüccarların gemilerine zarar veriliyordu.)

SONUÇ: BAŞARISIZ.Osmanlı sefere gerekli önemi vermedi.Dayanıklı gemiler yoktu.Gerekli destek alınamadı.Osmanlı okyanus hakkında yeterli bilgiye sahip değildi.
Ancak Osmanlı seferden YEMEN, ADEN,HABEŞİŞTAN’I aldı.(Bu sayede Kızıldeniz denetim altına alındı.) 

ZİGETVAR SEFERİ:
Kanuni’nin son seferidir. Avusturya’nın ERDEL’in iç işlerine karışması nedeniyle Kanuni sefere çıkmıştır.
SONUÇ: Kanuni seferde hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra Zigetvar Kalesi alınmıştır.

SOKULLU MEHMET PAŞA (1564–1579)


Sokullu Mehmet Paşa I. Süleyman (1564-1566)- II. Selim (1566-1574) ve III. Murad (1574-1579) zamanında sadrazamlık yapmıştır. Sokullu Mehmet Paşa devşirme olup, Sırbistan'ın Sokul kasabasındandır. Enderun okulunu bitirip çeşitli görevlerde başarı göste¬rerek Kanuni'nin son yılları, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde padişahlardan daha etkili olmuştur. Bu nedenle sadrazamlık dönemine kendi adı verilmiştir. 
SAKIZ ADASI-CENEVİZLİLERDEN ALINDI
KIBRIS’IN ALINMASI:
SEBEP:
1.Akdeniz ticaretini tam olarak ele geçirmek.
2.Venediklilerin Osmanlı gemilerine zarar vermesi.
SONUÇ:Kıbrıs alındı.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571)
SEBEP: Kıbrıs’ı Osmanlı’nın alması.
SONUÇ: Osmanlı Donanması yenildi.
ÖNEMİ:OSMANLI’NIN AKDENİZ’DEKİ ÜSTÜNLÜĞÜ SARSILDI.

TUNUS-İSPANYOLLARDAN
FAS-PORTEKİZLİLERDEN
LEHİSTAN-ALINDI
YEMEN-ALINDI.


Sokullu Dönemi Projeleri: 
a) Don-Volga kanalı projesi: 
Sokullu İran savaşlarında donanmadan yararlanmak, Kafkasya'yı Osmanlı egemenliğine almak, Orta Asya Türkleriyle ilişkileri geliştirerek İpek Yolu'nu canlandırmak, güçlenmekte olan Rusya'ya karşı doğal bir set oluştur¬mak gibi amaçlarla Don ve Volga nehirlerini bir kanalla birleştirerek Karadeniz'i Hazar Denizi'ne bağlamak istemiştir. Bu proje yarım kalmıştır. 

b) Süveyş kanalı projesi: 
Sokullu Akdeniz'deki donanmayı Hint Okyanusu'na geçirip Baharat Yolu üzerinde üstünlük sağlamak, Hin¬distan ve Endonezya Müslümanlarıyla ilişki kurmak için Süveyş Kanalı'nın açılmasını istemiştir. Kanal projeleri, gereken önem verilmediğinden başarılı Olamamıştır. Bu proje yarım kalmıştır.

c) Marmara Denizi- Sapanca Gölü Kanal projesi: 
Marmara Denizi ile Karadeniz’i birleştirmek için ikinci bir su yolu projesi. Hazırlandı. Amacı Akdeniz kıyılarındaki tersaneleri daha güvenli olan sapanca Gölüne toplamaktır. Düşünce aşamasında kalmıştır. Uygulamaya konulamadı.

Kaynakl;  http://www.kpssrehber.com/dersnotu-385-osmanli-yukselis-donemi-ozeti.html

        Osmanlı’da Duraklama Dönemi

                                                                      1579 – 1699

DURAKLAMA DÖNEMİ PADİŞAHLARI :

- III. Murat (1574 –1595)
- III. Mehmet (1595 – 1603)
- I. Ahmet (1603 – 1617)
- I. Mustafa (1617 – 1618)
- II. Osman (1618 – 1622)
- I. Mustafa – Tekrar (1622 – 1623)
- IV. Murat (1623 – 1640)
- Sultan İbrahim (1640 – 1648)
- IV. Mehmet (1648 – 1687)
- II. Süleyman (1687 – 1691)
- II. Ahmet (1691 – 1695)
- II. Mustafa (1695 – 1703)

17. Yy.’da Dış Siyaset : Osmanlı Devleti sınırlarını genişletmek ve mevcut topraklarını korumak amacıyla İran, Lehistan, Venedik ve Avusturya ile mücadelelere girmiştir.
17. Y.y.’da İç Siyaset : Önemli bir mağlubiyet olmasa bile savaşların uzun sürmesi ve içte meydana gelen isyan hareketleri birtakım ıslahatların yapılmasına sebep olmuştur.

DURAKLAMANIN SEBEPLERİ

- İç Sebepler :

Merkezi yönetimin bozulması
Toprak sisteminin bozulması
Ordu ve donanmanın bozulması
Maliyenin bozulması
İlmiye sınıfının bozulması
Eyalet yönetiminin bozulması
Toplum yapısının bozulması
Osmanlı toplumunun kozmopolit yapısı

- Dış Sebepler :

Avrupa devletlerindeki haçlı zihniyeti
Coğrafi Keşifler
Bilim ve Teknik alanındaki gelişmeler
Doğal sınırlara ulaşılması

XVII. YÜZYIL SİYASİ OLAYLARI

OSMANLI – İRAN İLİŞKİLERİ 

- 1577 – 1590 Savaşları : Sınırlardaki karışıklıklar yüzünden yeniden başlayan savaşlar uzun süre devam etmiş, Osmanlı’nın galibiyeti ile sonuçlanmıştır. 1590 Ferhat Paşa (İstanbul) Antlaşması’na göre Nahçıvan, Azerbaycan ve çevresi Osmanlı’ya bırakılmış, sınırlar Hazar Denizi’ne kadar ulaşmıştır.

Not : Osmanlı’nın doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmadır.

- 1603 – 1611 Savaşları : Osmanlı Devleti’nin Avusturya ile savaş halinde olması, aynı zamanda Celali isyanlarıyla uğraşmasından faydalanmak isteyen İran kaybettiği toprakları geri alabilmek düşüncesiyle Osmanlı ülkesine saldırmış ve başarılar kazanmıştır. 1611 Nasuh Paşa Antlaşması’na göre Ferhat Paşa Antlaşması’yla alınan yerler geri verilmiş, eski sınırlara dönülmüştür. Ayrıca İran yılda iki yüz deve yükü ipek vergi vermeyi kabul etmiştir.

- 1617 – 1618 Savaşları : İran’ın Nasuh Paşa’da vaat ettiği vergiyi ödememesi üzerine yapılan savaşlar sonucunda 1618 Serav Antlaşması imzalanmıştır. Buna göre Nasuh Paşa’nın şartları tekrar edilmiş, yani İran vergiyi ödemeyi tekrar kabul etmiştir.
- 1623 – 1639 Savaşları : İran, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu karışık durumdan faydalanarak Revan’ı Bağdat’ı ele geçirmiş ve buranın ileri gelenlerinin işkence ile öldürmüştür. IV. Murat içte asayişi sağladıktan sonra 1635 Revan, 1638 Bağdat seferleriyle bu bölgeleri ele geçirmiştir. 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması’na göre, Bağdat Osmanlılarda kalacak, Revan ve Azerbaycan İran’a bırakılacak, Zağros Dağları sınır kabul edilecektir.

Not : Bugünkü Türk-İran sınırları çizilmiş ve uzun süren bir barış dönemi başlamıştır.

OSMANLI – VENEDİK İLİŞKİLERİ (1645 – 1669) :

Ege Denizi ile Akdeniz’in sınırını oluşturan Girit çok önemli bir stratejik konuma sahiptir. Bölgenin güvenliği için adanın alınması gerekmektedir. Hacca giden bir gemimize saldırılması üzerine başlayan savaşlar 25 yıl kadar devam eder. Fazıl Ahmet Paşa zamanında Girit’in fethi tamamlanır.

Not-1 : Sicilya Adası’nın doğusundan itibaren Akdeniz, Türk hakimiyetine girmiştir.

Not-2 : Girit’in fethinden sonra donanmaya gereken önem verilmemiştir.

OSMANLI – LEHİSTAN İLİŞKİLERİ :

- 1621 Hotin Seferi : Lehistan’ın Boğdan’ın iç işlerine karışması yüzünden ilişkiler bozulmuş, II. Osman Hotin seferine çıkmış, fakat yeniçerilerin gevşekliği yüzünden kale alınamamıştır.
- 1621 Hotin Antlaşması : Önemli bir sınır değişikliği olmamış ve Lehistan vergi vermeye razı olmuştur.

Önemi : İlk kez bu olayla beraber Yeniçeri Ocağını kaldırma fikri II. (Genç) Osman tarafından ortaya atılmıştır.

- 1672 Lehistan Seferi ve Bucaş Antlaşması : Lehistan’ın Osmanlı himayesindeki Ukrayna Kazakları’na saldırmasıyla savaşlar başlamış, Fazıl Ahmet Paşa Sultan IV. Mehmet’le beraber sefere çıkarak Lehistan’ı mağlup etmiş ve 1672 Bucaş Antlaşması imzalanmıştır. Buna göre, Podolya ve Ukrayna Osmanlı topraklarına katılmış ve Lehistan vergi ödemeyi kabul etmiştir.

Not : Bu arada Lehistan tahtına geçen Jan Sobyesky vergi maddesini kabul etmemiş ve savaş 4 yıl daha devam etmiş, 1676’da vergi maddesi kaldırılarak antlaşma yenilenmiştir.

Önemi : Topraklarımıza toprak kattığımız en son antlaşmadır. 

OSMANLI – AVUSTURYA İLİŞKİLERİ :

- 1593 – 1606 Savaşları : Bosna beylerbeyinin tuzağa düşürülmesi ve Avusturya’nın sınırlarda karışıklık çıkarması ile başlayan savaşlar uzun süre devam etmiştir. 1595’de tahta geçen III. Mehmet devlet adamlarının ısrarı ile ordunun başında sefere çıkmıştır. Eğri, Kanije, Estergon kaleleri alınmış, 1596 Haçova Meydan Savaşı kazanılmıştır. Doğuda İran Savaşları, içeride Celali İsyanları nedeniyle barışa razı olunmuştur.

1606 Zitvatorok Antlaşması :
- Eğri, Kanije, Estergon kaleleri Osmanlı’da kalacak
- Avusturya ödemekte olduğu vergiyi bundan sonra vermeyecek, sadece bir kereye mahsus 200.000 kara kuruş savaş tazminatı ödeyecek.
- Avusturya arşidükası Roma Çeşarı kabul edilecek, protokol bakımından Osmanlı padişahına eşit sayılacaktır.

Not : Osmanlı’nın Avusturya karşısındaki üstünlüğünü kaybettiği antlaşmadır.

* 1662 – 1664 Savaşları : Erdel sorunu yüzünden savaşlar yeniden başlamış, Fazıl Ahmet Paşa, alınması çok zor bir kale olan Uyvar’ı ele geçirmiş, Avusturyalılar barış istemişlerdir. 
* 1664 – Vasvar Antlaşması : 

- Uyvar ve Novigrad kaleleri Osmanlı’ya bırakılacak
- Erdel Osmanlı’ya bağlı kalacak
- Avusturya savaş tazminatı ödeyecek

Not : Avusturya’dan toprak kazanılan son antlaşmadır. Son kez savaş tazminatı alınmıştır.

* II. Viyana Kuşatması ve Kutsal İttifak Savaşları 81683 – 1699) : Avusturya’nın baskısı karşısında Macarlar’ın yardım istemesiyle başlayan savaşlar, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın devleti eski ihtişamına ulaştırabilme düşüncesiyle Viyana’yı kuşatmasına sebep olmuştur. Fakat, Viyana önlerinde büyük bir bozgun yaşanmıştır. Oluşturulan Kutsal ittifak ile (Avusturya, Venedik, Lehistan, Malta, Rusya) 16 yıl süren savaşlarda mağlup olunarak Belgrad önlerine kadar geri çekilmek zorunda kalınmıştır.

* 1699 Karlofça Antlaşması :

- Banat ve Temeşvar hariç Macaristan’ın büyük bir bölümü ve Erdel Avusturya’ya 
- Podolya ve Ukrayna Lehistan’a 
- Mora ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e verilmiştir.
- Barış 25 yıl sürecek ve Avusturya’nın Garantörlüğünde bulunacaktır.

Önemi : Osmanlı ilk kez büyük ölçüde toprak kaybına uğramış ve gerileme dönemi başlamıştır.

Not-1: Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletleri üzerindeki yaptırım gücü sona ermiştir.

Not-2: Rusya ile yapılan ilk resmi antlaşma Bahçesaray Antlaşması’dır (1681).

1700 İstanbul Antlaşması :

- Azak kalesi Rusya’ya bırakılacak
- Ruslar kutsal yerleri ziyaret edebilecekler
- İstanbul’da elçi bulundurabileceklerdir.

Not : Rusya ilk kez Karadeniz’e inme imkanı bulmuştur.

17. YÜZYILDA İÇ İSYANLAR 

* Merkezi (İstanbul) İsyanları : III. Murat, II. Osman, IV. Murat, IV. Mehmet zamanlarında görüldü. Kapıkulu askerleri, zaman zaman da halk ve ulema sınıfının katılımıyla gerçekleşmiştir. En büyükleri II. Osman’ın tahttan indirilerek öldürüldüğü isyan ile IV. Mehmet zamanında Vakay-ı Vakvakiye (Çınar Vakası) adıyla gerçekleşen isyanlardır.
* Celali İsyanları (Anadolu) : İlk defa Yavuz zamanında görülür. Anadolu’da çıkan isyanlardır. Bu isyanların en önemlileri; Canbolatoğlu, Karayazıcı, Kalenderoğlu, Deli Hasan, Vardar Ali Paşa isyanlarıdır.

* Eyalet İsyanları : Merkezi otoritenin bozulmasından faydalanarak devletten kopmak amacıyla Erdel, Eflak, Boğdan gibi yarı bağımlı eyaletlerde çıkan isyanlardır.

17. YÜZYILDAKİ ISLAHAT HAREKETLERİ :

* Padişahlar 

II. Osman : Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşünmüştür. Sarayı halka açmaya çalışmıştır. Sosyal alanda ıslahat yapan ilk padişahtır. 

IV. Murat : İstanbul ve Celali İsyanlarını bastırmış, devlet üzerindeki kadınlar ve saray ağaları saltanatına son vermiştir. Şiddet ve korku politikasıyla nizamı sağlamış, içki, tütün ve gece sokağa çıkma yasağı getirerek ahlaki alanda ıslahatlar yapmıştır. Koçi Bey’e raporlar hazırlatarak köklü ıslahatlar gerçekleştirmeyi düşünmüşse de ömrü yetmemiştir.

* Devlet adamları :

Kuyucu Murat Paşa : Celali İsyanlarını şiddetle bastırmıştır. I. Ahmet dönemi vezirlerindendir.

Tarhuncu Ahmet Paşa : Osmanlı’da ilk defa resmi devlet bütçesini hazırlayarak, saray masraflarını kısma yoluna gitmiş, bunu hayatıyla ödemiştir. IV. Mehmet dönemi veziridir.

Köprülü Mehmet Paşa : Şartlı olarak başa geçmiş, baskı ve şiddet yoluyla isyanları bastırmıştır.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa : Kısa bir dönemde olsa devlete eski günlerini yaşatmış, ordu, donanma ve maliyede düzenlemeler yapmıştır.

* Fikir Adamları :

Koçi Bey : Büyük bir fikir ve bilim adamıdır. Duraklama ve gerilemenin sebeplerini, bunun önlem ve çarelerini iki rapor halinde hazırlayarak IV. Murat’a sunmuştur.

17. YÜZYIL ISLAHATLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ

- Avrupa örnek alınmamıştır.
- Yüzeyseldir, baskı ve şiddete dayanır.
- Devlet politikası haline gelmemiş, gelişme imkanı bulamamışlardır.
- Yeniçeri, ulema ve halkın tepkisiyle karşılaşmıştır.
- Genel olarak başarılı olamamıştır.
- Yönetim, hukuk ve teknik alanlarda ıslahat yapılmamıştır.
- Duraklamaya çözüm olmamışlardır.

Kaynak; http://www.rehberim.net/forum/tarih-cograyfa-418/208731-osmanli-duraklama-donemi-1579-8211-1699-a.html

DAĞILMA DÖNEMİ

1792 - 1918

*Gerileme dönemindeki iyi niyetli çalışmalar dağılmayı önleyemedi. 

II. MAHMUT

*Bu dönemin en ünlü padişahı II. Mahmut'tur.
*II. Mahmut döneminde birçok çağdaş yenilkler yapıldı.
*Devlet örgütü yeniden düzenlendi.
*Yeni üniversiteler açıldı.
*Devlet eliyle bir gazete yayımlandı.
*İlk nüfus sayımı yapıldı.
*Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. 1826 

ABDÜLMECİT

*II. Mahmut'tan sonra başa geçmiştir.
*1839 - 1861 yılları arasında padişahlık yapmıştır.
*Toplum ve devlet düzeninde önemli değişiklikleri sağlayan Tanzimat Fermanı gerçekleşti.
*Tanzimat Fermanı 1839'da ilan edildi.
*Tanzimat Fermanı'nda; 

1.İmparatorluk içerisinde yaşayan herkesin can, mal ve namusunun korunması,
2.Mahkemede yargılanmadan kimseye ceza verilmemesi,
3.Vergilerin vatandaşın gelirine göre alınması,
4.Müslümanlarla Hırıstiyanların aynı haklara sahip olması gibi, ilkeler yer aldı. 

*Bu fermanla "Tanzimat Dönemi" adıyla bir dönem başladı.
*Fakat çeşitli nedenlerle bu ferman da aranılan mutluluğu getirmedi. 

ABDÜLAZİZ

*1861 - 1867 yılları arasında padişahlık yaptı.
*Ülke ekonomik yönden çok hızlı geriledi.
*Devlet dış borçlara sarıldı.
*Fakat durum yine de kurtarılamadı.
*Yüksek faizle alınan borçlar ödenemeyecek duruma geldi.
*Bunlara ilaveten Orta Doğu'da ve Balkanlar'da ayaklanmalar oldu.
*Yunan Devleti kuruldu.
*M. Ali Paşa Mısır'da ayaklandı.
*Fransızlar Cezayir'i aldı.
*Devlet tam bir çaresizlik içine girdi. 

V. MURAT

*Bu dönem de çeşitli çalkantılarla geçti. 

II. ABDÜLHAMİT

*Bu dönemde; Mithat Paşa, Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi Meşrutiyetçilerin çalışmaları ile ilk Anayasa hazırlandı. Meşrutiyet kabul edildi (1876).
*Bir yıl sonra çeşitli siyasal gelişmelerin sonunda padişah meclisi kapattı.
*Abdülhamit, 1908'de kabul edilen II. Meşrutiyete kadar katı bir mutlakiyetçi düzen uyguladı.
*Bu dönemde yapılan anlaşmalar sonunda Balkanlarda, Ön Asya'da ve Kuzey Afrika'da büyük toprak kayıpları oldu.
*1909 yılında Harekat Ordusu İstanbul'a geldi ve Abdülhamit yönetimine son verdi. 

İTTİHAT VE TERAKKİ DÖNEMİ

*Abdülhamit'ten sonra yönetimi ele alan İttihat ve Terakki ileri gelenleri de başarılı olamadılar.
*Trablus Savaşı (1911) ve Balkan Savaşı (1912) ile çok önemli kayıplar oldu.
*1914 yılında I. Dünya Savaşı başladı.
*İngiltere, Fransa ve Rusya birleştiler.
*Almanya, Macaristan ve İtalya'da ayrı bir grup kurdular.
*4 yıl süren bu savaşa zamanla başka devletler de katıldı.
*Osmanlı Devleti, savaşın ilk yıllarında tarafsız kaldı.
*Daha sonra devlet yönetimi Almanların kazanacağına inandıkları ve sempati duydukları için, Almanlarla bir dostluk anlaşması yaptılar.
*Osmanlılara sığınan iki Alman gemisi, Rus limanlarını bombalayınca, Osmanlılar kendilerini savaşın içinde buldular.
*Osmanlılar birçok cephede savaşa girdiler.
*Çanakkale Zaferi kazanıldı.
*Almanların teslim olmasıyla, Osmanlılar'da yenik sayıldılar.
*1918 yılında koşulları çok çok ağır olan "MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI"nı imzaladılar. 

Böylece 600 yıldan fazla yaşayan koca imparatorluk, tarihe karışmış oldu.

HAZIRLAYAN: Ömer TURHAN